Tanıma ve Tenfiz Davaları


A. Tanıma nedir?

Yabancı bir mahkeme kararının Türk Mahkemeleri tarafından tanınması yani geçerlilik kazandırılmasıdır. Kesin hüküm anlamına gelir. Tanınmayan veya tanınmaya ehil olmayan yabancı bir mahkeme kararı, bir mahkeme ilamı olarak her hangi bir hukuki etkiye sahip değildir. Tanıma icra değil o ilamdan kesin delil veya kesin hüküm olarak yararlanma durumu vardır. Tanıma, 5718 sayılı MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN'un 58. ve devamı maddelerinde yer almaktadır.

B. Tenfiz Nedir?:

Yabancı bir mahkeme kararının tenfizi ise onun icra edilebilirliği yani kararın uygulanması demektir. Yani ilamın yerine getirilmesi, Türk hukukunda uygulanması ile ilgilidir. Tenfiz, 5718 sayılı MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN'un 50. ve devamı maddelerinde yer almaktadır.
Türkiye'de en fazla Boşanma ve diğer Aile Hukuku konularına giren yabancı mahkeme kararları için tanıma ve tenfiz davaları açılmaktadır.

C. Tanıma ve Tenfiz davalarının arasındaki fark ve şartları 5718 Sayılı kanunun 54. Maddesinde yer alan tenfiz şartları tanımada aranmaz.
Bu Madde İçeriğine göre:
MADDE 54- (1) Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması.

ŞARTLARI:

A- Yabancı mahkemeler tarafından verilmiş bir ilam olmalıdır:

Madde her ne kadar tenfizden bahsetmekte ise de tanıma için de geçerlidir.
Yurt dışında bazen görülmekte olan kilise gibi mahkeme sıfatı olmayan idari birimlerin verdiği kararlar bu madde kapsamı dışındadır. “…Kophenag valiliğince düzenlenmiş boşanma belgesinin mahkeme kararı olduğu kabul edilerek mahkeme kararının tanınarak tenfizi ve nüfus kaydına boşanma ile ilgili şerh verilmesine karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı bulunmuştur.” (Yargıtay 2. HD. 28.12.1998 tarih; 1998/12495 E; 1998/14188 K)

b- Dava konusu ilamın şekli ve maddi anlamda kesinleşmiş olması gerekir.
Kesinleşme ilamı veren ülke hukukuna göre değerlendirilecektir “… yerine getirilmesi istenen kararı veren devletin kendi kanunlarına göre kesinleşmesi ön koşuluna bağlıdır.” (Yargıtay 14. HD. 30.09.1985 tarih; 1985/5537 E; 1985/7505 K)

c- İlamın Hukuk Davalarına İlişkin Olması Gerekir:
İstisna : Madde 50/2: Yabancı mahkemelerin ceza ilamlarında yer alan kişisel haklarla ilgili hükümler hakkında da tenfiz kararı istenebilir.

d- Yabancı İlamın Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Girmeyen Bir Konuda Verilmiş Olması Gerekir

e- Dava Konusu Yabancı İlamın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması Gerekir:


D. Görevli ve Yetkili Mahkeme (MÖHUK 51. Md)

Yetkili mahkeme Davalının ikametgahı (Nüfusa kayıtlı olunan yer ikametgaha karine olarak kabul edilmektedir.) ; Türkiye’de ikametgahı yoksa sakin olduğu yer mahkemesi, bu dahi yoksa Ankara, İstanbul, İzmir mahkemeleri yetkilidir. (Bu üç ilden istediği birinde açılabilir.) Davacının Türkiye’de ikametgahı yoksa teminat göstermesi gerekmektedir. Teminat miktarını hakim takdir edecektir. Ancak karşılıklılık anlaşmasında bu konuda muafiyet varsa teminat şartı aranmaz.
Görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. (Yurt Dışında gerçekleşen boşanma davaları için bu davalara Aile mahkemesi görevlidir. Fakat Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olacaktır.)

E. Vekaletname Örneği (Aile Hukukundan Doğan Uyuşmazlıklar için)

Aleyhime açılmış ve açılacak dava ve takiplerden dolayı T.C Yargı organlarının, meclislerinin daire ve kuruluşlarının her kısım ve derecesinde, her yol ve sıfatla beni temsile hak ve menfaatlerimi korumaya,keza eşim ………………………….’ ın aleyhine açtığım veya eşim …………………………..’ ın benim aleyhine açacağı BOŞANMA, davaları ile ilgili Keza Türkiye dışında başka ülke mahkemelerinin vermiş olduğu boşanma davama ilişkin kararların TANINMASI VE TENFİZİ davaları ile sair kurumlar ve kişiler aleyhine davalar açmaya, icra takibinde bulunmaya, açılmış davalara katılmaya, takibe ve neticelendirmeye, teslim edilecek evrakları ilgili kurumlara teslim etmeye tahkime ve hakem tayinine, her nevi dilekçe ve evrakları beni temsilen kendi imzası ile ilgili kurum ve kuruluşlara vermeye, tebliğ ve tebellüğe, tanık, bilirkişi göstermeye, karşı taraftan gösterilenleri kabul veya redde, protesto, ihtarname ve ibraname keşidesine, keşide olunanlara cevap vermeye, yemin teklifi ve kabul ve redde, keşif yaptırmaya, keşiflerde hazır bulunmaya, keşif raporlarına itirazlara, yeniden keşif talebinde bulunmaya, ihtiyati ve icra-i tedbir ve hacizler yaptırmaya ve kaldırtmaya, İcra Daireleri, Yargıtay, Sayıştay, Bölge İdare Mahkemeleri, vergi mahkemeleri ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri ile yasalarla kurulmuş ve kurulacak yargı organları ve diğer devlet dairelerinin tümünde gerekli her türlü kanuni işlemleri yapmaya, işleri takibe, murafaaya, kararları temyize, kararların düzeltilmesi ve yargılamanın iadesini istemeye, hakim, bilirkişi, hakem , şahit, katip ve bilirkişileri şikayete ve redde, dava nakline, duruşmalara katılmaya, elden evrak alıp vermeye, kayıt ve suretler çıkartmaya, dosyaları tetkike, yanlışlıkları düzelttirmeye, vergi daireleri, vergi itiraz, takdir, temyiz ve il uzlaşma komisyonları ile yasalarla bu konuda kurulmuş ve bundan sonra kurulacak organlarda beni temsile, uzlaşma talebinde bulunmaya, tutanakları imzalamaya, itiraza, gerekli yasal işlemleri takip ve neticelendirmeye, duruşmalardan vareste tutulmam yolunda talepte bulunmaya, tüm kararların infazını ilgili kuruluşlardan istemeye, ahzu kabza, sulh ve ibraya, davayı kabul ve redde, davadan feragati ve feragati davayı kabule, temyizden feragate ve temyizden feragati kabule, başkalarını tevkil, teşrik ve azle yetkili olmak üzere..............BAROSUNA,............sicil ile kayıtlı, ........................ adresinde ikamet eden AVUKAT................. Tarafımdan vekil kılınmıştır.
Vekâletname veren :
Adresi :
T.C.Kimlik No :

Not: Boşanma davası ve Yabancı Mahkeme kararları için, Tanıma ve Tenfize ilişkin olarak avukata verilecek vekâletnamede vekâletname veren kişinin fotoğrafı bulunması zorunludur.

AYRINTILI BİLGİ İÇİN HUKUK BÜROMUZ AVUKATLARI İLE GÖRÜŞÜNÜZ
(İLETİŞİM SAYFAMIZA GEÇMEK İÇİN TIKLAYINIZ)